RYDZEWO SZLACHECKIE
W dniu 25 III 1435 roku książę Władysław nadał 20 włók ziemi w Rydzewie koło Wissy przy granicy wsi Słucz, Broniszowi z Wybranowa (Żebry Wybranowo). Potomkowie Bronisza otrzymali w tej okolicy następne nadania, jednak w 1439 roku dziedzice tej wsi sprzedali 20 włók ziemi w tej okolicy na rzecz Piotra i Wojciecha z Kownat i powrócili do swoich rodowych Żebrów Wybrany pod Łomżą. Zapewne nie zdołali oni nawet założyć tutaj wsi. Założyli ją dopiero rycerze z Kownat i ta gałąź rodu z Kownat przyjęła nazwisko Rydzewscy[1].
Ród Rydzewskich herbu Suche Komnaty należał do wyróżniających się rodów ziemi wiskiej. W połowie XVI wieku żył tu Feliks syn Macieja, następnie notuje się Jana syna Łukasza. W końcu XVI wieku żyli: Baltazar, Łazarz, Filip, Jan, Łukasz, Andrzej i Kacper synowie Łazarza. Wśród nich był Jan, który zapewne zdobył jakieś wykształcenie i doszedł do funkcji sekretarza królewskiego. To właśnie on został wysłany jako poseł do królewicza Władysława w czasie wyprawny na Moskwę w latach 1616-1619[2].
Wielu Rydzewskich uczestniczyło w elekcjach królewskich. Nie dla wszystkich starczało miejsca w rodzinnej wsi i wielu z nich wyjechało stąd. Znani byli w różnych rejonach Rzeczpospolitej. W 1650 roku niejaki Jan Rydzewski został starostą warszawskim, Michał Łowczych brzeskim. Wyróżniał się w ziemi wiskiej Wojciech Rydzewski, miecznik wiski 1772, następnie podstoli 1774 i podczaszy wiski od 1781 roku. W 1775 roku został też starostą rajgrodzkim. Nie wiadomo czy Michał Rydzewski dziedziczył w tej wsi, na pewno właścicielem (części) był jego kuzyn Wojciech, który w 1784 roku został wybrany przez miejscową szlachtę na posła. Ożenił się z Anielą Piotrowiczówną i miał syna Franciszka Ksawerego, który w 1838 roku udowodnił swoje pochodzenie szlacheckie podając jako swój majątek właśnie Rydzewo[3]. Oprócz niego współwłaścicielami gruntów w Rydzewie były rodziny: Chrzanowskich, Gardockich i Zaleskich, byli też inni Rydzewscy[4].
W 1827 roku Rydzewo Szlacheckie liczyło 7 domów i 41 mieszkańców. Miejscowość należała od 1867 roku do gminy Radziłów i do parafii Słucz[5]. Według opisu z końca XIX wieku „mieszka tu drobna szlachta i włościanie”[6].
W Rydzewie Szlacheckim w 1891 roku zanotowano istnienie 5 gospodarstw chłopskich i 12 drobnoszlacheckich[7].
Na krótko przed wybuchem I wojny światowej powstała tu szkoła powszechna. Pierwszą nauczycielką była tu Helena Laskowska[8]. Natomiast w 1911 roku założono
w Rydzewie kółko rolnicze[9].
W 1921 roku w tej wsi notowano 30 domów i 180 mieszkańców[10].
W 1922 roku reaktywowano tutaj jednoklasową szkołę powszechną. Uczyło się w niej 73 dzieci. Z powodu dużej liczby uczniów przemianowano ją na szkołę dwuklasową. W 1923 roku szkoła liczyła już 88 dzieci. Liczba uczniów rosła i w 1922 roku uczyło się w niej już 120 dzieci. Nauczycielami byli: Felicja Jankowska, Wilhelmina Przewrocka, Stanisław Bonarowski, Stefania Chrabąszczówna, Stefania Rakowska, Kazimierz Raczyński, Anna Chrapowicz i Gabriel Chrapowicz[11].
W okresie międzywojennym największym właścicielem ziemskim w tej wsi był Jan Chrostowski posiadający 90 ha[12].
[1] Brodzicki Cz, Początki osadnictwa …..,, s. 230.
[2] Rodzina, Herbarz….., tom XV, s. 341.
[3] Tamże.
[4] Regestr Diecezjów…, s. 655.
[5] Słownik Geograficzny….., tom X, s. 84.
[6] Tamże.
[7] Dajnowicz M, Drobna szlachta…., s. 245.
[8] Jemielity W, Szkolnictwo…., s. 88.
[9] Studia i materiały……, s. 472.
[10] Skorowidz miejscowości….., s. 92.
[11] Jemielity W, Szkoły powszechne…, s. 87.
[12] Księga Adresowa…., s. 146.