KRAMARZEWO

Ten teren pierwotnie zwano Nagórczynem. Początki osadnictwa sięgają już 1424 roku, wtedy właśnie kilku rycerzy ze Rzwienia w ziemi różańskiej otrzymało tu nadanie ziemskie liczące 30 włók. Rycerze jednak zrezygnowali z nadania w związku z otrzymaniem innego. Dlatego książę Janusz przekazał Nagórczyn Stanisławowi z Wierzbowa. W tej okolicy również inni rycerze otrzymali nadanie. W połowie XV wieku dobra te przejął Jasiek Roman, właściciel między innymi Glinek, ówczesny podsędek ziemski wiski. Należał on do czołowych przedstawicieli rycerstwa ziemi wiskiej i w swoim rodowym gnieździe
w Wilamowie podejmował samego księcia Władysława. Podczas tej wizyty książę zgodził się na sprzedaż 20 włók ziemi w Nagórczynie na rzecz Macieja Kramarza za 60 kóp groszy. Potwierdził to odpowiednim dokumentem[1].

Maciej Kramarz był kupcem z Wizny, jednak posiadał prawa szlacheckie (nobilis), tytułował się herbem Prus. Była to ciekawa postać, ponieważ rycerze nie zajmowali się handlem. Natomiast mieszczanom nie wolno było posiadać ziemi. W 1471 roku w zapiskach herbowych pojawia się zapis (nobilis Matiam Cramarzs de Nagorczyno). Dopiero od początku XVI wieku wioskę zwano Kramarzewo[2].

Maciej Kramarz nie miał synów, jego córka Jachna wyszła za mąż za Jana Zakrzewskiego herbu Trzaska i wniosła w posagu również Kramarzewo. Właśnie Jan Zakrzewski został kolejnym właścicielem wsi[3]. Następnie dziedziczył tu jego syn Tomasz, a po nim Michał. Michał Zakrzewski w 1526 roku uzyskał od plebana
z Radziłowa potwierdzenie posiadania Zakrzewa, Zagrobów, Kramarzewa i Wiązownicy[4].

Trudno ustalić dalsze losy wsi, zapewne jeszcze w XVII wieku dziedziczyli tu Zakrzewscy, którzy jednak później utracili te majątki. Wioska zapewne przeszła na własność drobnych rodów szlacheckich, jednak nie ujmuje tej wsi spis ziemian z 1784 roku, chociaż zaznaczono ją na ówczesnych mapach[5].

W 1827 roku notowano tutaj 11 domów i 69 mieszkańców.

Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego zapisał: Kramarzewo: wieś szlachecka
i włościańska nad rzeką Wyssą, powiat szczuczyński, gmina Radziłów, parafia Wąsosz
[6].

W Kramarzewie w końcu XIX wieku notowano 12 gospodarzy pochodzenia chłopskiego i 8 drobnych szlachciców. Posiadali w sumie 157 ha, średnie gospodarstwo miało prawie 8 ha obszaru[7].

W roku 1921 roku notowano 24 domy i 162 mieszkańców[8].


[1] Brodzicki Cz, Początki osadnictwa  …..,, s. 196.

[2] Nazwy miejscowe…., tom V, s. 275.

[3] Brodzicki Cz, Początki osadnictwa  …..,, s. 198.

[4] Tamże,  s. 251.

[5] Nazwy miejscowe Polski…., tom V, s. 275.

[6] Słownik Geograficzny….., tom IV, s. 608.

[7] Dajnowicz M, Drobna szlachta…., s. 245.

[8] Skorowidz miejscowości…., s. 92.

Skip to content