ŁOJE-AWISSA

W 1439 roku książę Władysław przebywając w Wiźnie nadał 30 włók ziemi nad rzeką Wissą i Gręską Krystynowi zwanemu Łoj z Głażewa. (Cristinum dictum Łoy de Gloszewo 30 mansos super fluviss Wissa, Grąska et Barwik alias Smugulowstok)[1]. Potomkowie Krystyna Łoja zwali się Łojewskimi herbu Jezierza. Jednak w następnych latach przyjęli oni herb Junosza.

Na tej ziemi powstały dwie wsie: Łoje nad Wissą i Łoje Gręzka. Notowane są w XVI wieku[2], istniała pomiędzy nimi również osada o nazwie Łoje Kowalewo, która jednak później zaginęła[3].

Zarówno Łoje Awissa jak i Łoje Gręzka stanowiły zaścianki szlacheckie zamieszkałe głównie przez Łojewskich. Zdarzały się wśród nich osoby wybitne, herbarze zapisały dane
o Andrzeju, który był sędzią grodzkim i podstarościm wiskim w połowie XVII wieku oraz Samuelu Łojewskim –  rotmistrzu królewskim (1666 r.)[4].

W XVIII wieku ród ten nie zajmował żadnych funkcji publicznych ani wojskowych. Łojewscy nadal mieszkali w tych osiedlach, notuje ich Regestr Diecezjów z 1784 roku. Oprócz nich we wsi Łoje Awissa dziedziczyli: Borawski, Dąbrowski, Filichowski, Rakowski i Śleszczyński. Najwięcej było jednak Łojewskich, wymienia się ich w liczbie mnogiej. Jeszcze większą grupę stanowili we wsi Łoje Gręzka, prócz nich notowano też Chylińskiego[5].

Już wtedy Łoje Awissa były dużą większą wioską od Gręzków. W 1827 roku w tej pierwszej było 17 domów i 101 mieszkańców, w drugiej 8 domów i 49 mieszkańców[6].

W końcu XIX wieku nazwę (Łoje Awissa) zapisywano tak jak współcześnie, nazywano ją wioską szlachecką, należała do gminy Kubry i parafii Przytuły[7].

W 1921 roku w Łojach Gręzka notowano zaledwie 5 domów i 22 mieszkańców, natomiast w drugiej wsi Łoje 45 domów i 277 mieszkańców, w tym 7 ewangelików[8].

W 1922 roku rozpoczęła w tej wsi działalność jednoklasowa szkoła powszechna.
W pierwszym roku uczyło się w niej 68 dzieci. Najwięcej uczniów było w roku 1930, kiedy to notowano ich około 100. W tym czasie zyskała ona status szkoły dwuklasowej. Pierwszą znaną nam nauczycielką była Marianna Łojewska, później uczyli: Janina Hartlibówna, Kazimierz Nowosad, Olga Piasecka, Jan Zarański, Ludwik Kozioł i Józefa Zarańska. [9]

W okresie międzywojennym działał tu sklep spożywczy należący do
T. Bieńkowskiego[10].


[1] Nazwy miejscowe….., tom VI, s. 351.

[2] Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku….

[3] Tamże.

[4] Rodzina, Herbarz…., tom IX, s. 351.

[5] Regestr  Diecezjów… , s. 672.

[6] Tabella miast i wsi….., tom I, s. 283.

[7] Słownik Geograficzny….., tom V, s. 685.

[8] Skorowidz miejscowości……, s. 46.

[9] Jemielity W, Szkoły powszechne w ……,s. 28.

[10] Księga Adresowa….., s. 147.

Skip to content